|
|
| Jan Kerkhof | 2002-09-09 09:12:20+00 |
| Eindelijk is dit raadsel van Escher opgelost. De blinde vlek is ingevuld, doordat wiskundigen hun rekencapaciteit op Eschers kunst hebben losgelaten in plaats van de artistieke capaciteiten van Escher op de wiskunde. En eindelijk met succes.
Dit leidt in eerste instantie tot twee verrassende "conclusies": ten eerste dat kunst en wetenschap nauwer verbonden zijn dan men tot nu toe dacht, en ten tweede dat Escher op zijn manier zijn tijd toch vooruit was. In die zin heb ik me al vaak afgevraagd wat een man als Escher van computers gedacht zou hebben en ermee gedaan zou hebben...
In ieder geval: een felicitatie voor het werk van dit groepje kunstgevoelige wiskundigen is wat mij betreft zeker op zijn plaats.
Wat betreft de reactie van Hans de Win: dat is uw visie op deze prent, en met respect daarvoor: ik kan mij herinneren ergens in een tekst van M. C. Escher zelf gelezen te hebben (maar vraag me nu niet wààr) dat hij het zelf jammer vond dat hij niet in staat was om deze prent naar het midden toe volledig af te werken, omdat zijn wiskundig bevattingsvermogen te beperkt was. Vanuit die optiek vind ik het dus zeker niet misplaatst dat anderen die dat vermogen wèl bezitten het van hem overnemen en het werk afmaken. Temeer ook omdat we nu over hulpmiddelen beschikken die hij niet had om dat werk te klaren.
Ik heb M. C. Escher helaas nooit ontmoet, en ik denk dat de grote meerderheid in dat geval verkeert, en er is dus niemand die kan bepalen hoe de kunstenaar zelf hierop gereageerd zou hebben, maar ik heb het gevoel dat hij het gewaardeerd zou hebben.
Bovendien: wie heeft bepaald dat kunst, eenmaal geproduceerd, zo moet blijven? Als er, zoals in dit geval, een duidelijk hiaat achterblijft, dan mag dat gerust ingevuld worden, mits dat op een verantwoorde manier gebeurt. En dat is m.i. hier toch wel het geval.
Moest er aan kunst, die eenmaal "geproduceerd" is, niet meer geraakt mogen worden, dan zet u bijvoorbeeld de muziekindustrie op losse schroeven: wie zegt dat een componist als Mozart (om maar iemand te noemen) het eens is met de manier waarop André Rieu (om maar iemand te noemen) met zijn muziek omgaat? Mag Rieu zijn werken dan maar niet meer interpreteren en uitvoeren?
Zoals met alle kunst is het vooral een zaak van eigen gevoel en interpretatie. En zo ook met de kunst van Escher. Heeft hij trouwens zelf niet eens gezegd dat hij verbaasd was over de betekenissen die sommigen critici aan zijn werken toeschreven, maar daar zeker geen bezwaren tegen maakte?
Trouwens: niemand verplicht u om naar het "afgewerkte" prentencabinet te kijken. U bent er vrij in om bij de originele prent te blijven en het midden te vullen met wat u zelf wilt. Maar doet u dan eigenlijk niet hetzelfde als deze wiskundigen hebben gedaan? Met enkel dit verschil dat u het waarschijnlijk opvult met filosofisch, niet picturaal realiseerbaar gedachtengoed, waar zij de pen ter hand namen en het gat concreet vulden.
Ik vind het juist een gunstig teken dat mensen zich nu nog steeds bezig houden met de kunst van Escher: het bewijst eens te meer dat Eschers werk nog steeds boeit en leeft. En zolang de kunst leeft, leeft de kunstenaar voort.
|
|
